του Μενέλαου Μαλτέζου*
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ της υφεσιακής πολιτικής της κυβέρνησης των «Αρίστων» καταγράφονται πριν από τις επιδράσεις της πανδημίας. Η πορεία της οικονομικής δραστηριότητας της Ελλάδας, όπως αυτή αποτυπώνεται στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) για το πρώτο τρίμηνο του 2020, έκλεισε με ύφεση 1,6% σε σχέση με το 4ο τρίμηνο 2019, ενώ σε σύγκριση με το 1ο τρίμηνο 2019 παρουσίασε μείωση κατά 0,9%.
Οι δυόμισι μήνες (από την αρχή του έτους έως την κήρυξη της πανδημίας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στις 11 Μαρτίου) κύλησαν με ανοιχτά σύνορα και σε πλήρη λειτουργία σε αεροδρόμια, Δημόσιο και επιχειρήσεις και με τη χώρα μας λιγότερο εκτεθειμένη στις επενδυτικές αβεβαιότητες απ’ ό,τι οι περισσότερες χώρες της Ε.Ε. Αυτό φαίνεται και στο γεγονός ότι η Ελλάδα άντλησε τέλος Ιανουαρίου, εκδίδοντάς το μέσα στον Φεβρουάριο, ομόλογο δεκαπενταετούς διάρκειας. Ως εκ τούτου, δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί κάποιος πως το πρώτο τρίμηνο του 2020 η μεταβολή του ΑΕΠ θα είχε θετικό πρόσημο αν δεν είχε παρουσιαστεί η πανδημία.
ΤΟ ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΟ είναι πως με αρνητική οικονομική μεγέθυνση 1,6% το πρώτο τρίμηνο του 2020 και με lockdown ενός δεκαπενθημέρου, η συρρίκνωση του ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, που κύλησε στο μεγαλύτερο μέρος του σε πλήρη αρχικά και ακολούθως σε εκτεταμένη καραντίνα, αναμένεται να είναι σημαντικά υψηλότερη του πρώτου τριμήνου. Επίσης, η ελληνική οικονομία εμφανίζει έντονη εποχικότητα λόγο της συνεισφοράς του τουριστικού ΑΕΠ, συνεπώς οι προβλέψεις για τα επόμενα δύο τρίμηνα φαίνονται δυσοίωνες.
Πάρα τις προβλέψεις για μεγαλύτερη ύφεση τα επόμενα τρίμηνα του 2020, η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη αυτό που κάνει σήμερα είναι να επιδίδεται σε πανηγυρισμούς για τις προτάσεις ανάσχεσης των επιπτώσεων της πανδημίας της Ευρ. Επιτροπή για τα έτη 2021-2024. Ενώ οι εξαγγελίες της κυβέρνησης για ρευστότητα ευρωπαϊκών δισεκατομμυρίων απαγγέλλουν παιάνες για την ανάκαμψη που έρχεται, η πολύ μικρή και μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και ο κόσμος της εργασίας έρχεται καθημερινά αντιμέτωπος με τις συνέπειες της οικονομικής ύφεσης.
Δεδομένων της επιχειρηματικής δομής (εκτεταμένος μικρομεσαίος τομέας) και της φύσης (τουριστική εποχικότητα) της ελληνικής οικονομίας, μη λαμβάνοντας η κυβέρνηση ένα συνολικό γενναίο εμπροσθοβαρές πρόγραμμα για τις πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την εργασία οδηγεί την αγορά σε ασφυξία. Μέσα σε αυτό το οικονομικό κλίμα, πολλές από τις πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας οδηγούνται ουσιαστικά σε κλείσιμο με αποτέλεσμα να κινδυνεύουμε να εκτοξευτούν στα ύψη η εργασιακή επισφάλεια και η ανεργία.
Η ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ για τους πληγέντες από την οικονομική ύφεση και τις πολιτικές τής κυβέρνησης μέσω του ευρωπαϊκού σχεδίου ανάκαμψης 2021 -2024 (εφόσον και με τους όρους που θα εγκριθεί) δεν θα είναι εύκολη υπόθεση διότι είναι ζήτημα ποιες από τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους θα έχουν σταθεί στα πόδια τους έως την εφαρμογή του προγράμματος. Επίσης, είναι ζήτημα εάν η πολυδιαφημισμένη πρόταση χρηματοδοτικής ανάκαμψης της Ευρ. Επιτροπής κατευθυνθεί, σε ποιο ύψος και με ποιους τρόπους, στην πολύ μικρή και μικρομεσαία επιχειρηματικότητα ή λειτουργήσει ως εργαλείο περαιτέρω αναδιάρθρωσης της αγοράς με μνημονιακής έμπνευσης δέσμευσης.
Αυτό που θα συγκρατούσε την οικονομική ύφεση είναι η άμεση δημόσια παρέμβαση και ο σχεδιασμός για τη ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και της εργασίας. Γι’ αυτό η κυβέρνηση καλείται:
- να αναθεωρήσει ριζικά την οικονομική πολιτική της (του τύπου «βλέποντας και κάνοντας») για τις επιπτώσεις της πανδημίας,
- να λάβει άμεσα ουσιαστικά μέτρα στήριξης βάσει της δομής και της φύσης της ελληνικής οικονομίας για την πολύ μικρή και μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και τον κόσμο της εργασίας,
- να σχεδιάσει και να διεκδικήσει η χρηματοδοτική στήριξη, μέσω του κοινού ευρωπαϊκού ταμείου ανάκαμψης, να οδηγηθεί στους τομείς που έχει ανάγκη η ελληνική οικονομία χωρίς αιρεσιμότητες και δεσμεύσεις μνημονικής κοπής.
* Οικονομολόγος, μέλος Κεντρικής Διοίκησης Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος